Sanat Üzerine Yazılar Louis Althusser

FELSEFİ ve SİYASİ YAZILAR

Cilt I

Sanat Üzerine Yazılar Louis Althusser

Çeviri: Alp Tümertekin – Zühre İlkgelen

Brecht ve Marx Hakkında (1968)

Brecht ve Marx hakkındaki bu metne Althusser’in kendisi hiçbir başlık koymamıştır. İlk satırları bunun da 1 Nisan 1968 tarihli Piccolo Teatro di Milano’da yapılan ve Paolo Grassi’ye yazdığı mektubun okunduğu açık oturum için ya­zıldığını gösteriyor. Ancak, hem bitmemiş havasından hem de oturumun 3 Nisan 1968 günkü, Unitâ gazetesinde⁸ yayın­lanan haberinde hiç sözü edilmemesinden bu metnin o toplan­tıda okunmadığı anlaşılıyor. Althusser arşivinde çok ilginç hazırlık notları -bunların bir bölümünün içeriği bu metinde bulunamaz- ile Brecht’in Tiyatro Üzerine Yazılar’ı hakkında okuma notları da vardır.

8) İtalyan Komünist Partisi’nin yayın organı. (ç.n)

Bertolazzi ve Brecht

 

"Piccolo": Bertolazzi ve Brecht

(Materyalist Bir Tiyatro Üzerine Notlar)

Burada, Milano’daki Piccolo Teatro’nun Temmuz 1962’de Theâtre de Nations’da verdiği olağanüstü temsilin hakkını teslim etmek istiyorum. Hakkını teslim etmek; çünkü Bertolazzi’nin El Nost Milan piyesine Parisli eleştirmenler genellikle hayalkırıklığıyla yaklaştılar ya da mahkûm etmeyi tercih ettiler,¹ ve bu nedenle de oyun hak ettiği seyirciden yoksun kaldı. Hakkını teslim etmek; çünkü modası geçmiş kekre oyunları seyrettirerek bizi başka yerlere çekmekle hiç alâkası olmayan Strehler’in seçimi ve sahnelemesi bizi modem dramatürji sorunlarının göbeğine fırlatıp atmaktadır.

Aşagıdakilerin anlaşılması için Bertolazzi’nin oyununu affınıza sığınarak kısaca özetliyorum.²

1) "Epik melodram"… "kötü popüler tiyatro*’… "Orta Avrupa’dan bulaşan sefalet edebiyatı"… "Ağlamaklı melodram".,, "yalana duyarlılığın en iğrenci*… "topukları aşınmış eski ayakkabı… "Piaf için bir şarkı"… "sefalet edebiyatı yapan melodram, gerçekçi aşırılıklar" (Parisienlibéré, Combat, Figaro, Libération, Paris Presse, Le Monde gazetelerinin kullandığı ifadeler). 2) Geçen yüzyıl sonunun Milanolu dram yazarı Bertolazzi, o dönemde "tiyatro zevki"ni belirleyen seyircinin burjuva seyirci hoşuna gitmeyecek oldukça tuhaf bir üslupta "doğrucu" oyunlar yazmakta inat ettiğinden pek parlak bir meslek yaşamı olmamıştır.