Postmodernizm ve Tüketim Toplumu

Kültürel Dönemeç

Fredric Jameson (1934)

Marksist siyasetçi, edebiyat eleştirmeni ve kuramcı. Duke Üniversitesinde karşılaştırmalı edebiyat dersleri veriyor. Siyaset, kültür ve edebiyat alanında yayımladığı kitaplarla kuşağının en etkili kuramcıları arasında yer aldı. Mevcut tarihsel durumun bir Özeti olarak tanımladığı ve kuramlaştırdığı postmodernizm üzerine yazılan bu alandaki en çarpıcı ve keskin tespitlerle yüklü yapıtların önünü açtı. Kendisini bir Neo-Marksist olarak tanımlayan Jameson’ın Türkçe’de yayımlanan diğer kitapları arasında Marksizm ve Biçim (YKY, 1997), Dil Hapishanesi: Yapısalcılığın ve Rus Biçimciliğinin Eleştirel Öyküsü (YKY, 2002) ve Biricik Modernite: Şimdinin Ontolojisi Üzerine İnceleme (Epos, 2004) sayılabilir.

Postmodernizm kavramı günümüzde yaygın ölçüde kabul edilmemekte, hatta anlaşılmamaktadır. Postmodernizme “yönelik bazı karşı- çıkışlar, kavramın içerdiği ve tüm sanat alanlarında bulunabilen çalışmaların bi­linmemesinden kaynaklanmaktadır: Örneğin, John Ashbery’nin 1960lar­daki karmaşık, alaysı ve akademik modernist şiire karşı tepkiden kay­naklanan oldukça yalın söyleşi (talk) şiirine benzer şiiri; modern mima­riye ve özellikle Uluslararası Biçemli anıtsal binalara karşı tepki; Robert Venturi’nin manifestosu olan Learning from Los Vegas’ta alkışladığı popü­ler binalar ve popüler donatılı sundurmalar; Andy Warhol, pop art ve daha yakınlarda Fotogerçekçilik; müzikte John Cage momenti, fakat özellikle Philip Glass ve Terry Riley gibi bestecilerde görülen klasik ve “popüler” biçemlerin daha sonraki bireşimi ve Clash, Talking Heads ve Gang of Four gibi grupların punk ve yeni dalga rock müzikleri; sinemada bir yandan William Burroughs, Thomas Pynchon ve Ishmael Reed’in çalışmaları ve diğer yandan “öteki” üzerine Fransız yeni romanının, postmodemizm denilen akımın çeşitlemeleri arasında görüldüğü bu çağ­daş romanların dengi olan tüm yeni tarz ticari ya da kurgu filmlerinde olduğu gibi -film ve videonun çağdaş öncüsü olan- Godard’dan esinleni­len her şey.